Niliuza figo yangu ili nipate nyumba na kulipa madeni.

Katika hali ya kushangaza na yenye majonzi, raia wa Myanmar wanajikuta wakilazimika kuuza viungo vyao kwa ajili ya kujikimu kimaisha. Moja ya waathirika wa hali hii ni Zeya (jina limebadilishwa kwa usalama wake), mfanyakazi wa shamba ambaye aliamua kuuza figo yake ili aweze kupata pesa za kujenga nyumba yake na kulipa madeni.

Kuongezeka kwa Umasikini na Kupanda kwa Bei Baada ya Mapinduzi

Tangu mapinduzi ya kijeshi ya mwaka 2021, Myanmar imekumbwa na vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyosababisha hali ngumu ya maisha. Kupanda kwa gharama za maisha kumewafanya wengi washindwe kumudu mahitaji ya msingi kama chakula na malazi. Zeya na familia yake walilazimika kuishi katika nyumba ya mama mkwe wake katika kijiji chenye nyumba za nyasi, mbali kidogo na jiji la Yangon.

Kwa kuona hali ngumu ya maisha, aliamua kuchunguza njia za kupata pesa haraka, ndipo aliposikia kwamba kuna watu waliouza figo zao na walionekana kuwa na afya njema. Hatimaye, aliamua kuchukua hatua kama wao.

Mpango wa Biashara ya Figo

Licha ya kuwa biashara ya viungo vya binadamu ni haramu nchini Myanmar na India, Zeya aliweza kumpata mtu aliyemwita “dalali” aliyemsaidia kupangilia kila kitu. Dalali huyo aliratibu vipimo vya kitabibu na wiki chache baadaye akampatia taarifa kwamba mpokeaji wa figo yake, mwanamke wa Kiburma, amepatikana na upasuaji ungefanyika nchini India.

Nchini India, sheria zinahitaji kuwa mtoaji na mpokeaji wa figo wanapaswa kuwa na uhusiano wa karibu wa kifamilia ili upasuaji uidhinishwe. Hata hivyo, dalali huyo alighushi nyaraka, akionyesha kwamba Zeya alikuwa jamaa wa mpokeaji. Hii ilifanikishwa kwa kubadilisha hati rasmi inayoonyesha taarifa za wanakaya nchini Myanmar.

Zeya alisafirishwa hadi India kwa upasuaji huo, ambapo alihojiwa na kamati ya idhini inayosimamia upandikizaji wa viungo. Alifundishwa na dalali jinsi ya kujibu maswali, na alilazimika kudanganya kuwa mpokeaji ni jamaa yake wa karibu. Upasuaji huo ulifanyika katika hospitali kubwa, na baada ya wiki moja, Zeya aliachiliwa kurudi Myanmar huku akiwa amepewa malipo ya dola $1,700 hadi $2,700.

Mbinu za Udanganyifu Katika Biashara Hii

Myo Win (jina lake pia limebadilishwa) ni mwingine aliyekumbwa na hali kama ya Zeya. Yeye pia alighushiwa nyaraka ili kuonekana kama ndugu wa mpokeaji wake. Alipewa maelezo ya kukariri kuhusu uhusiano wake na mpokeaji ili kupitisha masharti ya hospitali ya India. Dalali pia alipanga mtu wa kujifanya kuwa mama yake, ambaye alithibitisha kwa simu kwamba Myo Win alikuwa akitoa figo yake kwa hiari yake.

Katika biashara hii haramu, dalali huchukua sehemu ya malipo kama ada ya “kuwezesha” mchakato huu. Myo Win aliahidiwa kiwango sawa cha pesa kama Zeya lakini alilazimika kutoa asilimia 10 kwa dalali wake. Pia, alipewa sehemu ya malipo kabla ya upasuaji, jambo lililomfanya ahisi kuwa hana chaguo jingine bali kufanikisha mpango huo.

Ukosefu wa Ajira na Umaskini Kama Chanzo

Takwimu za Umoja wa Mataifa (UNDP) zinaonyesha kuwa kabla ya mapinduzi ya kijeshi ya mwaka 2021, robo ya watu Myanmar walikuwa wakiishi katika umaskini. Kufikia mwaka 2023, idadi hiyo iliongezeka hadi nusu ya wananchi wote. Hii ni kwa sababu ya vita, kushuka kwa uchumi, na wawekezaji wa kigeni kukimbia nchi hiyo. Katika hali kama hii, watu wengi wanajikuta wakilazimika kuuza viungo vyao ili kuendesha maisha.

Myo Win anasema kuwa dalali hakumwambia kuwa kuuza figo ni kinyume cha sheria. “Singefanya hivyo kama angeniambia. Ninaogopa kuishia gerezani,” anasema.

Mawakala na Usiri Katika Biashara Hii

Licha ya sheria kali dhidi ya biashara ya viungo vya binadamu, dalali wanaendelea kushamiri kwa kutumia njia za udanganyifu. Mwanamume mmoja nchini Myanmar alikiri kwa BBC kwamba amewasaidia takriban watu 10 kununua au kuuza figo zao kupitia upasuaji nchini India. Hata hivyo, kwa kuhofia usalama wao, majina na mashirika yanayohusika katika biashara hii hayakutajwa.

Hitimisho

Biashara haramu ya figo inazidi kushika kasi Myanmar huku watu wakizidi kukumbwa na umaskini na ukosefu wa ajira. Wengi wao hawajui kuwa ni kinyume cha sheria au wanafahamu lakini wanalazimika kufanya hivyo kwa sababu ya hali ngumu ya maisha. Ingawa serikali za Myanmar na India zimeweka sheria kali, bado kuna mianya inayotumiwa na madalali na wafanyabiashara wa viungo vya binadamu.

Suluhisho la kudumu linahitaji hatua za msingi kama kuboresha uchumi, kupunguza umasikini, na kutoa fursa za ajira ili watu wasilazimike kuuza viungo vyao kwa ajili ya kuishi. Bila hatua hizi, biashara hii haramu itaendelea kuwepo, ikihatarisha maisha ya maelfu ya watu nchini Myanmar.